با بررسی کلان داده کاربران اینستاگرام که بیشترین تعداد دنبال‌کننده فارسی‌زبان دارند را رصد کردیم
سلبریتی‌ها دنباله‌رو شاخ‌های اینستاگرامی
✍️محسن فینی‌زاده | تحلیلگر شبکه‌های اجتماعی
منتشر شده در روزنامه صبح نو👇
http://sobhe-no.ir/newspaper/989/11/40254
واژه‌ی اینفلوئنسر از کلمه «Influence» به معنی «تاثیرگذاشتن» گرفته شده است. به افرادی که می‌توانند با اعمال و رفتار خود روی دیگران تاثیر بگذارند گفته می‌شود. در گذشته این افراد تاثیرگذار بازیگران سینما ، ورزشکاران و... بودند . معروف‌ترین مثال برای درک بهتر این موضوع، «کلینت ایستوود» بازیگر اصلی فیلم «خوب، بد، زشت» است که با شکل خاص سیگار کشیدن خود، تاثیر زیادی روی فروش سیگار در آن برهه زمانی داشت. تاثیرگذاری در سال‌های بعد، تغییر شکل داد و در روزنامه‌ها، شبکه‌های تلویزیونی، رادیو و برنامه‌های اینترنتی نمود پیدا کرد و بعد از آن شبکه های اجتماعی جنس جدیدی از اینفلوئنسر یا شاخ‌های مجازی را میان جامعه گسترش داد.
نکته‌ای در اینجا قابل ذکر است، متاسفانه در کشور ما مفهوم «فضای مجازی» مفهوم جا افتاده‌ای است، این درحالی است که چندی از پژوهشگران علوم اجتماعی معتقدند این مفهوم باید به «حقیقت مجازی» تغییر عنوان یابد. منظور این است که نباید این فضا را دست‌کم گرفت و آن را جایی دور افتاده از جامعه دانست که هرچه در آن اتفاق می‌افتد و گفته می‌شود مجازی و غیرواقعی است. بلکه حقیقتی است که یا در جامعه نمود پیدا کرده یا می‌کند یا واقعیتی از جامعه است که در آن فضا نمود یافته. این نظر بر اهمیت تام و تمام آنچه در کشور ما به غلط فضای مجازی نامیده می‌شود؛ صحه می‌گذارد. حال افرادی که در این فضای مجازی به‌عنوان چهره شاخص و اثرگذار نقش دارند در حقیقت در حال اثرگذاری بر زندگی و جهان حقیقی افراد هستند و بدون شک این اثر فردی بر اثر اجتماعی گسترده در حال و آینده جامعه تبدیل خواهد شد.
اینستاگرام به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین شبکه‌های اجتماعی فارسی‌زبان با حدود سی‌وپنج تا چهل میلیون کاربر فارسی‌زبان یکی از اصلی‌ترین بسترهای ظهور و گسترش اینفلوئنسر یا همان شاخ‌های مجازی بوده است به صورتی که کاربرهای اصلی آن چندین برابر از پرتیراژترین روزنامه کشور دنبال‌کننده دارند و تعداد این دنبال‌کنندگان به میلیون‌ها کاربر فارسی‌زبان می‌رسد.
از این رو با بررسی کاربر برتر اینستاگرام از نظر بیشترین تعداد دنبال‌کننده به صورت کلی فعالیت اصلی آن‌ها به هشت دسته تقسیم شده‌اند که عبارتند از سلبریتی‌ها، سرگرمی، تبلیغاتی، مد و زیبایی، هنری-آموزشی، اکانت‌های حقوقی و شخصیت‌های سیاسی، فعالان رسانه‌ای، مذهبی که در ادامه به تعریف دقیق هر دسته پرداخته‌ایم.
سلبریتی‌ها: شامل هنرمندان، ورزشکاران و مجری‌های برنامه‌های تلویزیونی، رادیویی و نمایشی که در جامعه دارای سرشناسی و محبوبیت باشند و یا شخصیت‌های فعال در شبکه‌های اجتماعی که تعداد دنبال‌کننده زیادی دارند و به اصطلاح شاخ‌های اینستاگرام شناخته می‌شوند و شهرت خود را از این بستر دارند.
سرگرمی: صفحات ارائه‌دهنده محتواهای جذاب و سرگرم‌کننده ، محتواهای جالب و عاشقانه، جوک و مطالب طنز، انتشار مستمر عکس سلبریتی‌ها،صفحه‌های سایت‌ها و برنامه‌های سرگرمی تلویزیونی و رادیویی .
تبلیغاتی: شامل هر نوع تبلیغات مراکز عرضه‌‌کننده محصولات، خدمات و تبلیغات هر نوع محصول یا خدمت قابل عرضه و فروش.
مد و زیبایی: صفحات ارائه‌دهنده مطالب مرتبط با صنعت مد، زیبایی، آرایشی و عروس.
هنری،آموزشی: ارائه هرگونه محتوای آموزشی به‌خصوص هنرهایی از جمله آشپزی، صنایع دستی و ...
سیاسیون(حاکمیتی): تمامی شخصیت‌های حقیقی حاکمیتی، سیاسی، اعم از موافق، مخالف، داخلی و خارجی
فعالان رسانه‌ای: خبرنگاران، تحلیلگران، خبرگزاری‌ها، سایت‌های خبری، شبکه‌ها، برنامه‌ها و مجری برنامه‌های خبری و تحلیلی تلویزیونی، رادیویی و اینترنتی.
مذهبی: صفحاتی که در موضوعات مذهبی یا مرتبط با مذهب فعال هستند و همچنین سخنران‌ها، مداح‌ها و...
همانگونه که در نمودار مشاهده می‌کنید پنجاه درصد کاربران برتر جزو دسته سلبریتی‌ها هستند این یعنی اینکه نیمی از پر نفوذهای اینستاگرام از نظر تعداد صفحات به ترتیب بازیگر، شاخ‌های مجازی که با تولید محتواهای طنز و... در این بستر برای خود شهرت کسب کرده‌اند، شخصیت‌های مرتبط با خوانندگی و موسیقی و بعد از آن ورزشکاران و مدل‌های لباس هستند. 21درصد هم اختصاص به صفحه‌های سرگرمی دارد. دسته تبلیغاتی‌ها صفحاتی هستند که هویت و کارکرد اصلی‌شان تبلیغاتی است، اما باید به این نکته مهم اشاره نمود که در سایر دسته‌ها نیز تبلیغات فراوان وجود دارد، اما کارکرد اصلی آن‌ها تبلیغات نیست. صفحات مذهبی، فعالان رسانه‌ای و سیاسیون سهم کمی در میان کاربران پر فالوور اینستاگرام دارند که شاید به علت رویکرد اجتماعی و سرگرمی این بستر باشد و شاید هم به علت فعالیت کم این صفحات یا جذاب و متناسب نبودن محتوا تولید‌شده این صفحات با ذائقه کاربران باشد.
آنچه مشخص است در دسته سلبریتی‌ها یا همان شاخ‌های مجازی اصلی‌ترین دسته در اینستاگرام هستند و به نوعی می‌توان گفت اگر قائل به سبک زندگی برخاسته از اینستاگرام و بسترهای شبکه‌های اجتماعی باشیم بیشترین سهم در اثرگذاری بر این سبک زندگی در اختیار این قشر است.
نکته مهم این است که حتی بیشتر بازیگران و خوانندگانی که توانسته‌اند به سطح بالای دنبال‌کننده برسند حتماً به سبک و اصول تولید محتوا نزدیک به شاخ‌های اینستاگرامی حرکت کرده‌اند، از نظر نویسنده به نظر می‌رسد این اقشار سلبریتی که هویت اولیه خود را از فضایی غیر شبکه‌های اجتماعی (سینما، تلویزیون و...) کسب کرده‌اند برای رشد و افزایش نفوذ خود در شبکه‌های اجتماعی در تولید محتواها تا حدودی به سبک اینستاگرامی نزدیک شده‌اند و نا‌‌گزیر بخشی از هویت خود را حداقل شبیه این شاخ‌های مجازی کرده‌اند.
