گزارش «صبح‌نو» از سهم موضوعات مختلف در میان پست‌های منتشر‌شده کاربران فارسی‌زبان اینستاگرام
✍️محسن فینی‌زاده | تحلیلگر شبکه‌های اجتماعی
منتشر شده در روزنامه صبح نو👇
http://sobhe-no.ir/newspaper/974/11/39621
فرایند جهانی شدن با گسترش قلمرو، روابط زندگی اجتماعی دنیای اجتماعی افراد را بسیار بزرگتر می‌کند و احساس کنترل‌ناپذیر‌شدن چنین دنیایی را در آن‌ها به‌وجود می‌آورد. شبکه‌های اجتماعی مجازی به لحاظ عمومیت یافتن در میان کاربران و با گستره وسیع جغرافیایی در درون مرزهای ملی، تبدیل شدن به یک ارتباط خصوصی، شخصی و فارغ بودن از هر نوع کنترل از سوی مراجع قدرت، به‌وسیله‌ای بی‌بدیل در عرصه ارتباطات تبدیل شده‌اند و زمینه‌های تأثیرگذاری خارج از کنترل دولت‌ها و نهادهای قدرت را در جوامع به‌وجود آورده‌اند.
اینستاگرام؛ به‌عنوان یکی از این شبکه‌های حقیقت مجازی فراگیر در ایران، یکی از بسترهایی است که مانند هر چیز دیگری که ساخته ذهن و دست بشر است می‌تواند قابلیت‌ها و تاثیرات مثبت و منفی داشته باشد. از این رو شناخت کافی نسبت به فضای غالب دراین شبکه اجتماعی ضروری است و سیاستگذاران فرهنگی باید اشراف کامل نسبت به نوع محتوا و تأثیرگذاران در اینستاگرام را کسب نمایند.
اینستاگرام؛ شبکه اجتماعی اشتراک‌گذاری عکس و ویدیو است که این امکان را به کاربران خود می‌دهد که عکس‌ها و ویدیوهای خود را علاوه بر محیط کاربری خود دراینستاگرام در دیگر شبکه‌های اجتماعی نیزبه اشتراک بگذارند. کاربران همچنین می‌توانند از فیلترهای دیجیتال برای عکس‌هایشان استفاده کنند. اینستاگرام به‌وسیله «کوین سیستروم» و «مایک کرایگر» خلق و در اکتبر۲۰۱۰ راه‌اندازی شد و فیسبوک در آوریل۲۰۱۲ اینستاگرام را خریداری کرد.
اینستاگرام به‌عنوان یک رسانه اجتماعی تا دسامبر۲۰۱۰ در حدود یک میلیون کاربر داشت. کاربران فعال آن در آوریل سال 2012 به بیش از 100میلیون و در دسامبر2014 به بیش از 300میلیون رسیدند. این روند رشد ادامه پیدا کرد به صورتی که تنها طی مدت دو سال توانست تعداد کاربران خود را از ۳۰۰میلیون نفر به ۶۰۰میلیون نفر افزایش دهد. طبق آمار تعداد کاربران اینستاگرام از ۴۰۰ به ۵۰۰میلیون نفر حدود ۹ماه به طول انجامید و در عرض 6ماه از 5۰۰میلیون نفر به 600میلیون نفر افزایش یافت. طبق آخرین آمار تعداد کاربران این شبکه مجازی به بیش از یک میلیارد نفر در جهان رسیده است.
هرچند آمار دقیقی از سوی اینستاگرام اعلام نشده است اما با توجه به نظر کارشناسان برآورد می شود سی‌و‌پنج تا چهل میلیون اکانت اینستاگرام توسط ایرانی‌ها فعال باشد، با بررسی پست‌های منتشر شده توسط کاربران ایرانی اینستاگرام و مشخص کردن موضوعات این پست‌ها با استفاده از علم داده‌کاوی و هوش مصنوعی نمودار زیر (که در آن تفکیک موضوعی پست‌ها مشخص شده است) حاصل شده است.
نکته مهم این است که این نمودار بر‌اساس انتشار محتوا تمامی کاربران شکل گرفته است و تعداد دنبال‌کننده و یا اینفلوئنسر بودن لحاظ نشده است.
حدودیک سوم محتواهای پست‌ها در خصوص سبک زندگی[1]، حدود یک پنجم در حوزه تبلیغاتی و بازاریابی[2] و حدود یک پنجم نیز پست‌های هنری یا مربوط به هنرمندان است. محتواهای دینی عقیدتی در رتبه ششم قرار داشته و درصد آن نسبت به محتواهای ورزشی، سرگرمی و موضوعات اجتماعی کمتر است.
می توان گفت هم فضای عمومی اینستاگرام بیشتر به سمت موضوعات سبک زندگی و سرگرمی است و این سبب شده است بستر اینستاگرام را بستر اجتماعی بدانیم. از سوی دیگر موضوعات سیاسی سهم کمی در میان محتواهای اینستاگرام دارند که حکایت از سیاست کمتر در کلیات بستر اینستاگرام است.موضوعات مرتبط با جامعه و اجتماع حقیقی که اشاره به رویدادهای بیرونی جامعه نظیر فقر ، بیکاری و... دارد نیز سهم اندکی را به خود اختصاص داده است.
[1] - منظور از سبک زندگی بازتاب فعالیت های فردی و جمعی کاربران است که نشان دهنده هویت او باشد. بر همین مبنا نوع مصرف فرهنگی، نوع تفریحات، نمایش ثروت و تجملات، نمایش بدن و تصاویر ثبت شده که نشان از ذائقه او داشته باشد که شامل تصاویر غذا، سفر و گردشگری و شخصی نگاری ها می باشد، بازنمایاننده زندگی فرد هستند.
[2] - تبلیغات و بازاریابی، غالبا این دسته از محتواها به تبلیغ مد و فشن، لوازم زیبایی و بهداشتی، محصولات فانتزی-زیورآلات، سفره آرایی، تبلیغ مواد غذایی و ... پرداخته‌اند.
