عُمرِ رسانه بی شک هم عُمرِ انسان دومی است که خواست پیامی را در این زمین خاکی به انسان دیگر منتقل کند (اگر رسانه را به معنی وسیله انتقال پیام بدانیم) اما امروز رسانه به معنی رسانه نوین در قالب سینما و تلویزیون مورد توجه است.
رسانه های نوین عموماً عُمری بیش از چند قرن ندارند و عُمر اسلام با بیش از 14 قرن این گونه رسانه را وسیله ای مناسب برای انتقال پیام قرار داده که متاسفانه تا به حال از ظرفیت حقیقی آنها برای پیام حقیقی اسلام استفاده نشده است.
بقول سید شهدای اهل قلم در بیان سینما آن را آینه جادو خطاب می کند و در مقاله ای با همین عنوان در کتابی با همین عنوان که در زمان حیاتش با نظر خودش به چاپ رساند این چنین می گوید: «سینما آینه جادوست، آینه ای که در آن "چهره باطنی" بشر امروز بی پرده انعکاس یافته است. منتظر بمانیم تا "خود آگاهی تاریخی" این قوم نیز در آینه ظاهر شود و باطن زیبای انقلاب اسلامی را ـ تا آن جا که این آینه قابلیت آ را دارد- به جهانیان عرضه کند.»
حال باید به پرسشی که در یادداشت گذشته بیان کردیم پاسخ بدهیم.
چه تفاوتی در نگریستن رسانه اسلام باید باشد؟
نگاه اسلام به مخاطب به صورت ریشه ای با نگاه غرب متفاوت است، غرب به مخاطب از یک سو به عنوان مقصد اغنا فکری تفکراتش می اندیشد و از سوی دیگر به انسان به عنوان مبدا مالی. نگاهی که در آن انسان به نیاز های ظاهری اش مخدوم است، اگر هم حرفی از اخلاق به میان می آید برای اداره بهتر جامعه دنیایی بشر و اداره بهتر این انسان دنیایی و مادی است، اخلاق و دین ابزار دنیا است نه دنیا مزرعه آخرت.
در این نگاه هر چیزی جدای هر چیزی قابل تصور است، دین بدون سیاست، زندگی بدون اخلاق ولی مطلق یک چیزی است که باید در کنار چیز های ها دیگر باشد تا آنها معنی پیدا کند و آن منفعت مادی است، سیاست بدون دین می شود وگاهاً واجب است اما سیاست بدون منفعت مادی امکان ندارد. هنر و سینما بدون اخلاق یا دین نه اینکه قابل تصور است بلکه بدون اینها بهتر است، اما همین هنر و سینما بدون بهره اقتصادی و منافع مادی مطلق وجود خارجی نمی یاد.
غرب انسان را از دین و اخلاق جدا کرد و سر تا پای آن را با منفعت بیشتر گره زد. غرب انسان را از خدا جدا کرد و به اسم اُمانیست به سود و دنیا پرستی گره زد.
این نگاه در سرتاسر نگریست غرب به انسان در رسانه های مختلف مخصوصاً رسانه های نوین عیان است و اصلاً غرب قصد مخفی کردن آن را ندارد بلکه قصد الگو قرار دادن آن را در تمامی ابعاد آن دارد.
نگاه اسلام را به مخاطب از چند بعد اهمیت دارد.
اول: تفاوت در نگرش به مخاطب قطعاً تفاوت در نگرش به کل رسانه و هدف رسانه را پدید می آورد.
دوم: نقش و شدت تاثیر مخاطب در بدنه رسانه تکنیک و ساختار بیرونی آن را جهت دهی می کند و این نگرش مصدری است که اجازه دخالت و حد دخاالت مخاطب را در رسانه می دهد.
اینکه آیا مخاطب مقصد اغنا است یا مبدا حرکت تفاوتی است ریشه ای که در صورت توجه درخت حاصل از این دو یکی سر به آسمان خواهد برد و دیگری بر زمین خواهد خزید.
از نظر نویسنده معیار های زیر را می تواند برای مخاطب در رسانه اسلام بیان کرد:
الف- اسلام رسانه را برای اغنا نمی خواهد، بلکه تاکید می کند انسان آزاد است و وظیفه رسالت و امامت فقط رساندن پیام است.
بر اساس این دیدگاه رسانه نباید به مخاطب پیامی را اغنا کند و او را دچار شُک ها ناگهانی کند، بر اساس این نگاه رسانه وسیله به هیجان آوردن انسان نیست، وسیله خواب کردن آن بر اساس اهداف نیست بلکه وسیله است برای بشارت دادن و انزار دادن، وسیله ای است برای یادآوری کردن و زنده کردن.
ب- اسلام رسانه برای انتقال پیام حق به انسانی می خواهد که برای دنیا و آخرتش نیازمند این پیام است، این انسان است که به پیام اسلام احتیاج دارد.
اما در رسانه های غرب این رسانه ها هستند که نیازمند استقبال مخاطب هستند و این فرستنده پیام است که نیازمند توجه است.
اما در اسلام فرستند پیام بی نیاز مطلق است و علت فرستادن پیام لطف و علاقه به بنده از سوی خالق بی نیاز است.
سوم: جنس رسانه در اسلام براساس آموزه های دین تعیین می شود که از سوی آفریدگار بیان شده است و منطبق با فطرت بشر است، در غرب این نیاز ها سر منشا از نیازهای برخواسته از ضعف انسان داشت که همه آنها دنیایی و فانی هستند، طبیعی است وقتی مبدا فطرت باشد حاصل کار هم رشد دهند فطرت است و وقتی مبدا نیازهای دنیایی باشد که منشا از ضعف انسان است توجه به آنها رشد این نیاز و ضعف بشتر بشر است.- همانگونه که در جهان امروز عیان است-
سلام
وبلاگ زیبایی دارید.
خوشحال می شم به ما هم سر بزنید و اگه خواستید تبادل لینک کنیم.